Track&Trace
Zgodnie z informacją zawartą w podręczniku dla zainteresowanych stron
DG SANTE 5/23/2018:
W art. 15 i 16 dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych dąży się̨ do rozwiązania problemu nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi poprzez wprowadzenie systemów identyfikowalności i zabezpieczeń dla tych wyrobów. Systemy te przyczynią się̨ do ograniczenia obrotu wyrobami tytoniowymi niezgodnymi z dyrektywą w sprawie wyrobów tytoniowych i innymi przepisami dotyczącymi ograniczania użycia tytoniu. Ograniczą one również zapasy nielegalnych wyrobów tytoniowych o sztucznie zaniżonych cenach, które mają wpływ na rozpoczynanie palenia i jego ogólną powszechność. Systemy te będą̨ zatem odgrywać́ ważną̨ rolę w ochronie zdrowia publicznego, budżetów państw i legalnie działających podmiotów gospodarczych.
System identyfikowalności
W ramach systemu identyfikowalności (art. 15 dyrektywy w sprawie wyrobów
tytoniowych):
- wszystkie opakowania jednostkowe wyrobów tytoniowych wyprodukowanych w Unii, przeznaczonych lub wprowadzanych na rynek Unii będą musiały być opatrzone niepowtarzalnym identyfikatorem (który zawiera z góry określone informacje dotyczące daty i miejsca produkcji, miejsca przeznaczenia itp.);
- ich przemieszczanie się musi być rejestrowane w całym łańcuchu dostaw (od producenta do ostatniego poziomu przed pierwszym punktem detalicznym);
- informacje o zarejestrowanych przemieszczeniach będą przechowywane przez niezależnych dostawców systemu przechowywania danych (z którymi producenci i importerzy wyrobów tytoniowych będą musieli podpisać umowy podlegające zatwierdzeniu przez Komisję), a dane te będą dostępne dla organów (państw członkowskich i Komisji) do celów egzekwowania prawa.
W ten sposób system identyfikowalności umożliwi monitorowanie przemieszczania legalnych wyrobów tytoniowych (śledzenie ruchu) i umożliwi organom publicznym ustalenie, w którym momencie wyrób został skierowany na nielegalny rynek lub odwrotnie (śledzenie pochodzenia).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/40/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów oraz uchylająca dyrektywę 2001/37/WE (Dz.U. L 127 z 29.4.2014, s. 1), http://ec.europa.eu/health/tobacco/docs/dir_201440_pl.pdf
System zabezpieczeń
W ramach systemu zabezpieczeń (art. 16 dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych) wprowadzane do obrotu opakowania jednostkowe wyrobów tytoniowych muszą być opatrzone zabezpieczeniem odpornym na ingerencję, złożonym z widocznego i niewidocznego elementu. Umożliwi to zarówno konsumentom, jak i organom ustalenie, czy wyrób jest autentyczny czy nielegalny.
Prawo wtórne
Art. 15 i 16 stanowią podstawowe ramy dla systemów identyfikowalności i zabezpieczeń. W celu ich uzupełnienia Komisja przyjęła trzy akty prawa wtórnego zawierające dodatkowe szczegóły techniczne:
rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/574 w sprawie norm technicznych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych;
- rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/574 w sprawie norm technicznych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych;
- rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2018/573 w sprawie głównych elementów umów w sprawie przechowywania danych zawieranych w ramach systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych;
- decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2018/576 w sprawie norm technicznych dotyczących zabezpieczeń umieszczanych na wyrobach tytoniowych.
Systemy należy uruchomić do dnia 20 maja 2019 r. w odniesieniu do papierosów i tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów oraz do dnia 20 maja 2024 r. w odniesieniu do wszystkich innych wyrobów tytoniowych.
System identyfikowalności wyrobów tytoniowych
System identyfikowalności umożliwia monitorowanie wyrobów tytoniowych w całym łańcuchu dostaw (śledzenie ruchu) oraz umożliwia organom określenie potencjalnych punktów, w których wyroby tytoniowe mogą być kierowane z lub do łańcucha dostaw (śledzenie pochodzenia).
Identyfikowalność jest możliwa tylko wówczas, gdy wyroby tytoniowe są oznaczone kodami niepowtarzalnego identyfikatora (zawierającymi z góry określone informacje, takie jak pochodzenie i data produkcji, miejsce przeznaczenia itp.). Umożliwia to ich identyfikację, śledzenie ich ruchu i pochodzenia w całym łańcuchu dostaw oraz przekazywanie związanych z nimi informacji do ośrodka przechowywania danych.
Niepowtarzalny identyfikator to kod alfanumeryczny zapisywany na nośniku danych w celu zapewnienia możliwości odczytu komputerowego (np. skanowania). Nośniki danych często przyjmują postać wizualnego (jedno- lub dwuwymiarowego) kodu kreskowego, który jest nieusuwalnie nanoszony na opakowanie wyrobu.
Główne wymogi systemu identyfikowalności określono w:
- art. 15 dyrektywy w sprawie wyrobów tytoniowych;
- rozporządzeniu wykonawczym Komisji 2018/574 w sprawie norm technicznych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych (oraz w załącznikach I i II do tego rozporządzenia);
- rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2018/573 w sprawie głównych elementów umów w sprawie przechowywania danych zawieranych w ramach systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych.
